Արտահանման հարկային բարեփոխումը Չինաստանում 2025թ: Ինչ պետք է իմանա բիզնեսը՝ իրավական դաշտում մնալու համար

Ներածություն

2025 թ.հոկտեմբերի 1-ից ուժի մեջ է մտնում  Չինաստանի պետական հարկային վարչակազմի (STA) №17 [2025] հայտարարությունը, որը պաշտոնապես արգելում է արտահանման ժամանակ կողմնակի փաստաթղթերի օգտագործման՝ լայնորեն տարածված փորձը: Այս քայլը մի մասն է Չինաստանում սկսված առավել զանգվածային արշավի, որն ուղղված է հարկային վերահսկողության ուժեղացմանը, իրավական սողանցքերի վերացմանը և արտաքին տնտեսական գործունեության թափանցիկությանը:

Ինչու է սա կարևոր

• Արտահանումը երրորդ անձանց միջոցով իրականացնող ընկերությունները հարկային սանկցիաների հետ բախվելու ռիսկի են ենթարկվում, հնարավոր է ԱԱՀ հետվերադարձի մերժման և նույնիսկ իրավախախտման մեղադրանքի ռիսկ:
• Բարեփոխումն անդրադառնալու է նաև էլեկտրոնային առևտրի, արտադրող ձեռնարկությունների և միջազգային մատակարարումների հետ աշխատող լոգիստիկ գործակալությունների գործունեության վրա:
• Հարվածի տակ կհայտնվեն նաև արտասահմանյան գնորդներն ու ներկրողները, որոնք այժմ պարտավոր կլինեն ստուգել փաստաթղթերի հավաստիությունն ու արտահանողների իսկությունը:

Որոշ լոգիստիկ գործակալներ արդեն իսկ+ տեղեկացնում են իրենց հաճախորդներին, որ հին սխեմաներն այլևս չեն աշխատում:

Ի՞նչ է նշանակում «սողանցք՝ երրորդ անձանց մասնակցությամբ»

Տարիներ շարունակ արտահանման արտոնագիր չունեցող ձեռնարկությունները, փոքր գործարանները, անհատ ձեռներեցներն ու մարքեթփլեյսներում վաճառողները շրջանցում էին օրենսդրությունը՝ արտահանումը ձևակերպելով արտոնագիր ունեցող միջնորդի միջոցով: Միջնորդը ձևակերպում էր բոլոր փաստաթղթերն իր անունից (մաքաատուն, արտահանման հայտարարագիր, հարկ)՝ այն դեպքում, երբ փաստացի մատակարարն այլ բիզնես էր: Այսպիսի ծառայության համար միջնորդը ստանում էր միջնորդավճար:

Ինչո՞ւ էր սխեման աշխատում

• Տալիս էր հասանելիություն միջազգային շուկաներին՝ առանց արտահանման արտոնագիր ստանալու:
• Արտաքին տնտեսական գործունեության մեջ սկսնակների համար հեշտացնում էր ձևակերպումները:

Հարկային, մաքսային և արտարժութային վերահսկողության համակարգերի միջև սինքրոնացման բացակայությունը  գրեթե անհնար էին դարձնում մշտադիտարկումը:

Ինչո՞ւ իշխանությունները չէին արգելում դա նախկինում

• Սխեման ապահովում էր փոքր բիզնեսի արտահանման ակտիվությունը:
• Ծածկում էր որոշակի շրջաններում արտոնագրված արտահանողների պակասը:

Սակայն արտահանման ծավալների աճը, հարկային կորուստներն ու խախտումները պետությանն ստիպեցին հրաժարվել «գորշ գոտուց», հատկապես ԱԱՀ և արտարժութային հոսքերի հետ կատարվող մանիպուլյացիաների պատճառով:

№17 հայտարարության հիմնական դրույթները

Ի՞նչ է փոխվում

• Այժմ արտահանումը պետք է դասակարգվի որպես
  • Ինքնուրույն (self-operated export)
  • Հանձնարարված (entrusted export)
  • Գործակալական (agent-based export)

Գործակալների և առևտրային ընկերությունների նոր պարտավորությունները

• Գործակալները պետք է բացահայտեն բեռան փաստացի սեփականատիրոջը
• Առանձնացնեն արտահանումից ստացված շահույթն ու միջնորդավճարները
• Արտադրողը պարտավոր է հայտարարագրել արտահանման ողջ հասույթը, իսկ գործակալը՝ միայն իր միջնորդավճարը

Ի՞նչ կլինի, եթե խախտվեն կանոնները

• ԱԱՀ վերադարձի իրավունքի կորուստ
• Հարկային տուրքի վերանայում (բարձրացում)
• Տուգանքներ՝ տեղեկությունները թաքցնելու համար
• Արտարժույթի վերահսկողության հետ կապված խնդիրներ՝ վճարային և մաքսային փաստաթղթերի միջև անհամապատասխանություններ հայտնաբերվելու դեպքում

Ովքե՞ր կտուժեն և որո՞նք են ռիսկերը

Արտահանողներն ու արտադրողները (հատկապես արտոնագիր չունեցող)

• ԱԱՀ վերադարձի կորուստ
• Տուգանքներ տվյալների աղավաղման համար
• Արտահանման արտոնագրի ստացման մերժման ռիսկ

Էլեկտրոնային առևտրի ոլորտում վաճառողները

• Լոգիստիկայի հետ կապված խնդիրներ՝ մատակարարման սխեմաների փոփոխության դեպքում
• Հարկերի վերադարձի հարցում մերժման հավանականություն
• Կանոների խստացում Amazon, Alibaba, JD և այլ հարթակներում

Լոգիստիկ ընկերություններն ու էքսպեդիտորները

• Պարտավոր են լիարժեք տեղեկություններ տրամադրել առաքողի վերաբերյալ
• Ոչ հավաստի տվյաներ ներկայացնելու դեպքում ենթարկվում են հավատարմագրից զրկվելու ռիսկի
• Պատասխանատվություն են կրում մատակարարման ձախողման համար

Արտասահմանյան գնորդները / ներկրողները

• Մաքսային ձգձգումներ
• Ինվոյսների/վավերագրերի անհամապատասխանություն
• Հեղինակության հետ կապված ռիսկեր՝ ոչ հուսալի արտահանողների հետ համագործակցության դեպքում

Ինչպես պատրաստվել. քայլ առ քայլ ուղեցույց

1. Ուսումնասիրե՛ք ընթացիկ արտահանման սխեմաները

Ստուգեք

• Ո՞վ է նշված որպես արտահանող
• Ո՞վ է իրականում ստանում վճարումները
• Համընկնո՞ւմ են արդյոք մաքսային, հարկային և արտարժութային տվյալները

2. Ստացե՛ք արտահանման արտոնագիր կամ ձևակերպե՛ք հանձնարարման պայմանագիր

Եթե դուք արտադրող եք, կա՛մ ձևակերպեք արտոնագիր, կա՛մ կնքեք պաշտոնական պայմանագիր արտոնագրված գործակալի հետ:

3. Համաձայնեցրե՛ք արտարժութային հոսքերը մաքսային հայտարարագրերի հետ

• Օգտագործեք հատուկ արտարժութային հաշիվներ
• Ապահովե՛ք վճարային ուղիների թափանցիկությունը

4. Թարմացրե՛ք լոգիստիկ գործընկերների հետ ունեցած պայմանագրերը

• Հստակ նշե՛ք, թե ով է բեռան սեփականատերը, ով է ձևակերպում արտահանումը, ով է ստանում վճարումը

5. Թարմացրե՛ք ներքին համակարգերը

• ERP-ն և հաշվապահությունը պետք է սինքրոնացվեն մաքսային և հարկային գրանցումների հետ
• Պահպանե՛ք ողջ փաստաթղթերը՝ ինվոյս/վավերագրերը, վճարումները, արտահանման հայտարարագրերը
• Անձնակազմին սովորեցրե՛ք նոր պահանջները

Ամփոփում. այլևս ոչ մի շրջանցող ուղի. ժամանակն է խաղալ ըստ կանոների

STA №17-ը ոչ միայն հերթական դրվածք է, այլև ազդանշան. չինական արտահանման «գորշ գոտիները» մնում են անցյալում: Չինաստանի իշխանությունները պահանջում են թափանցիկություն, փաստաթղթային հստակություն և արտահանման շղթայի լիարժեք սինքրոնացում:

Նրանք, ովքեր չեն հարմարվի նոր կանոններին՝

• Գումարներ կվատնեն տուգանքների վրա և կմերժվեն ԱԱՀ վերադարձի հարցում.
• Կունենան լոգիստիկ ձախողումներ.
• Կարող են հայտնվել չինական և արտասահմանյան գործընկերների «սև ցուցակում»:

Ի՞նչ անել

• Վերլուծել ընթացիկ արտահանման սխեմաները
• Իրավաբանորեն ձևակերպել գործակալների հետ հարաբերությունները
• Կարգի բերել փաստաթղթերը, վճարային հոսքերն ու ՏՏ համակարգերը

Նա, ով առաջինն է հարմարվում, ոչ միայն ուղղակի խուսափում է խնդիրներից, այլև ստանում է մրցակցային առավելություն՝ արտահանման վերահսկման գլոբալ խստացման ֆոնին:

Գորշ գոտուց դուրս գալու ժամանակն է: Մաքուր արտահանում՝ հուսալի աճ: